Η πορτοκαλιά είναι το δημοφιλέστερο εσπεριδοειδές δέντρο στον κόσμο που όλοι λατρεύουμε για τους νόστιμους ζουμερούς καρπούς του που στίβουμε και βέβαια για το γλυκό του κουταλιού που φτιάχνουμε με την φλούδα του.
Το πορτοκάλι εκτός από μοναδική γεύση, διαθέτει και σημαντική διατροφική αξία καθώς είναι πλούσια πηγή βιταμίνης C, αντιοξειδωτικών, μετάλλων και φυτικών ινών και συμμετέχει στα περισσότερα προγράμματα διατροφής. Μπορούμε επίσης να φυτέψουμε πορτοκαλιά σε γλάστρα για να διακοσμήσουμε το μπαλκόνι μας, απολαμβάνοντας τα πανέμορφα λευκά άνθη και την ξεχωριστή ομορφιά του.
Ας δούμε λοιπόν τις κυριότερες ποικιλίες πορτοκαλιές που μπορούμε να φυτέψουμε καθώς και χρήσιμες συμβουλές για τη φροντίδα που χρειάζεται η καλλιέργεια της πορτοκαλιάς, ώστε να απολαμβάνουμε ολόφρεσκα και ζουμερά πορτοκάλια από τον κήπο ή το χωράφι μας.
Μπορούμε να επιλέξουμε αρκετές ποικιλίες πορτοκαλιάς για να φυτέψουμε από οξύχυμες κοινές και ομφαλοφόρες ποικιλίες μέχρι τις γλυκόχυμες ποικιλίες, καθώς και τις ποικιλίες σαγκουίνι με κόκκινη σάρκα.
Η καλλιέργεια της πορτοκαλιάς ευδοκιμεί σε μέσης σύστασης εδάφη, αμμοαργιλλώδη ή αργιλλοαμμώδη, γόνιμα, βαθιά, με χαμηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο που διαθέτουν καλή αποστράγγιση. Για να μας δώσουν πλούσια παραγωγή, οι πορτοκαλιές απαιτούν απαραίτητα ήπιες δροσερές συνθήκες, χωρίς πολύ υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες ή απότομες μεταβολές. Η καλλιέργεια της πορτοκαλιάς προτιμά ηλιόλουστες και θερμές περιοχές για να ευδοκιμήσει και να δώσει ποιοτικούς καρπούς. Οι δυνατοί άνεμοι, ειδικά οι ψυχροί βοριάδες, το χαλάζι και το χιόνι προκαλούν μείωση της βλάστησης και της παραγωγής, καθώς και υποβάθμιση της ποιότητας των καρπών της πορτοκαλιάς. Κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης για τις πορτοκαλιές είναι 5-6 μέτρα μεταξύ των γραμμών φύτευσης και 4-5 μέτρα μεταξύ των θέσεων φύτευσης. Αποφεύγουμε πυκνότερες φυτεύσεις στα δέντρα της πορτοκαλιάς για να εξασφαλίσουμε περισσότερη ηλιοφάνεια και καλύτερο αερισμό.
Η πορτοκαλιά μπορεί να καλλιεργηθεί στο μπαλκόνι ή τη βεράντα μας για να μεγαλώσει. Η φύτευση της πορτοκαλιάς σε γλάστρα γίνεται, κυρίως, για καλλωπιστική χρήση λόγω του σκουροπράσινου φυλλώματος και των πορτοκαλί καρπών και όχι τόσο για παραγωγή πορτοκαλιών που είναι πολύ περιορισμένη σε σχέση με πορτοκαλιές που έχουν φυτευτεί στο έδαφος. Επιλέγουμε ηλιόλουστο σημείο με νότιο προσανατολισμό για να τοποθετήσουμε τη γλάστρα της πορτοκαλιάς για πλουσιότερη βλάστηση και να μας χαρίσει περισσότερους καρπούς. Για τη φύτευση της πορτοκαλιάς, χρησιμοποιούμε μία μεγάλη πήλινη ή πλαστική γλάστρα, με βάθος και διάμετρο τουλάχιστον 40-50 εκατοστών, ώστε να αναπτύξει το ριζικό της σύστημα. Γεμίζουμε τη γλάστρα φυτόχωμα γενικής χρήσης ή ειδικό για καρποφόρα δέντρα, ενισχυμένο με θρεπτικά συστατικά αφού πρώτα έχουμε προσθέσει μία στρώση χαλικιών στη βάση της γλάστρας για να εξασφαλίσουμε καλύτερη αποστράγγιση.
Οι πορτοκαλιές χρειάζονται συχνό πότισμα για να εξασφαλίσουμε ικανοποιητική εδαφική υγρασία στο ριζικό τους σύστημα. Ειδικά τους θερμούς μήνες του καλοκαιριού, απαιτεί τακτικό πότισμα κάθε 5-7 μέρες, ενώ την περίοδο της άνοιξης και του φθινοπώρου αρκεί μία φορά ανά 7-10 μέρες.
Η ποσότητα κάθε ποτίσματος έχει σχέση με διάφορους παράγοντες, όπως την στράγγιση του εδάφους, την ηλικία των δέντρων, καθώς και τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν. Ειδικά τα νεαρά δενδρύλλια πορτοκαλιάς, όταν φυτεύονται απαιτούν καλά ποτίσματα για να αναπτυξουν επαρκώς το ριζικό τους σύστημα, και να δώσουν γρήγορα νέα δυνατή βλάστηση. Κατάλληλο σύστημα ποτίσματος της πορτοκαλιάς, είναι το σύστημα άρδευσης με σταγόνες. Σημαντικό ρόλο επίσης παίζει και η ποιότητα του νερού, δηλαδή πόσο “σκληρό” είναι.
H καλλιέργεια της πορτοκαλιάς χρήζει τακτικής λίπανσης για να μας δίνει πλούσια βλάστηση και καλή παραγωγή κάθε χρόνο. Είναι απαραίτητο να προσθέσουμε πλήρη βιολογικά και ανόργανα λιπάσματα που περιέχουν άζωτο, φώσφορο, κάλιο, μαγνήσιο, καθώς επίσης ιχνοστοιχεία σίδηρου και ψευδαργύρου. Η λίπανση της πορτοκαλιάς γίνεται σε 3 στάδια: α) κάνουμε μία πρώτη λίπανση στις αρχές της άνοιξης, ενσωματώνοντας στο έδαφος το λίπασμα, β) δεύτερη λίπανση στις αρχές του καλοκαιριού και γ) τρίτη λίπανση με περισσότερο κάλιο την εποχή του φθινοπώρου. Ενδεικτικά, ικανοποιητική ποσότητα λιπάσματος για πορτοκαλιές είκοσι ετών, είναι 1,5-2 κιλά λίπασμα σε κάθε λίπανση.
Πάντα όμως να έχουμε υπόψιν ότι μόνο μια λεπτομερής ανάλυση εδάφους θα μας δείξει τι ακριβώς χρειάζεται το έδαφος.
Η πολυετής συνεργασία μας με το εδαφολογικό εργαστήριο του Κου Γιαννιού μας έχει εξασφαλίσει άριστα αποτελέσματα.info@envirolabs.gr
Το κλάδεμα της πορτοκαλιάς πρέπει να γίνει από τις αρχές της άνοιξης πριν ολοκληρώσει την ανθοφορία των δέντρων. Ο χρόνος του κλαδέματος εξαρτάται από την ποικιλία της πορτοκαλιάς και τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής. Σχετικά με τον τρόπο κλαδέματος της πορτοκαλιάς, εφαρμόζουμε κάθε χρόνο ελαφρύ κλάδεμα διατηρώντας την σε κυπελλοειδές σχήμα. Απομακρύνουμε εσωτερικά αδύνατους βλαστούς καθώς και λαίμαργους (δυνατοί εσωτερικοί βλαστοί που δεν φέρουν καρποφορία) για να εξασφαλίσουμε καλύτερο αερισμό και φωτισμό. Παράλληλα, διατηρούμε την πορτοκαλιά μας σε ένα σταθερό ύψος. Επίσης, αφαιρούμε τις ποδιές (πλάγια καρποφόρα βλάστηση σε χαμηλό ύψος) της πορτοκαλιάς που έχουν ασθενικούς βλαστούς και μικρή παραγωγή για να ενισχύσουμε τις πιο δυναμικές ποδιές.
Η καλλιέργεια της πορτοκαλιάς προσβάλλεται από αρκετά έντομα όπως η μελίγκρα, ο ψευδόκοκκος ή βαμβακάδα, η μύγα της Μεσογείου και ο θρίπας, ενώ το έντομο του φυλλοκνίστη κάνει ζημιά στην τρυφερή βλάστηση στις νεαρές πορτοκαλιές.
Για την βιολογική αντιμετώπιση των εντόμων, ψεκάζουμε προληπτικά με βιολογικά εντομοκτόνα όπως ο θερινός πολτός και τα άλατα καλίου που προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα. Επίσης, στις πορτοκαλιές συναντάμε το σύμπτωμα της κομμίωσης (έκκριση κόλλας) που οφείλεται στον μύκητα φυτόφθορα (Phytophtora) που επιβιώνει στο έδαφος και εκδηλώνεται στην βάση του κορμού (λαιμός) του δέντρου καθώς και στις ρίζες. Για την βιολογική αντιμετώπιση της φυτόφθορα, αλείφουμε τον κορμό του δέντρου μέχρι τα μπράτσα με πυκνό βορδιγάλειο πολτό 5% (πληροφορίες για την παρασκευή του στο http://www.crestagro.gr).και φροντίζουμε η βάση του κορμού του δέντρου να μην έρχεται σε επαφή με το νερό άρδευσης.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τους καρπούς είναι η μύγα μεσογείου ( Ceratitis capitata) https://www.cropscience.bayer.gr/Compendium/Pests-Diseases-Weeds/Pests/Muga-Mesogeiou-237.aspx που τους προσβάλλει όταν αυτοί αρχίζουν να ωριμάζουν. 
Η πορτοκαλιάπολλαπλασιάζεται με σπόρο, με μοσχεύματα και με εμβολιασμό. Παρακάτω, περιγράφουμε αναλυτικά πως δημιουργούμε καινούρια δέντρα πορτοκαλιάς από τις αγαπημένες μας ποικιλίες:
Η κύρια μέθοδος πολλαπλασιασμού της πορτοκαλιάς γίνεται με εμβολιασμό των επιθυμητών ποικιλιών σε κατάλληλα υποκείμενα και συγκεκριμένα με ενοφθαλμισμό με Τ ή με ανεστραμμένο Τ. σε μικρότερα δένδρα ή με ¨πύρους¨ σε μεγαλύτερα. Κατάλληλη εποχή για να κάνουμε τον εμβολιασμό της πορτοκαλιάς είναι μέσα στην άνοιξη, Μάρτιο και Απρίλιο καθώς και στις αρχές του φθινοπώρου. η εταιρία μας διαθέτει εξιδεικευμένο συνεργείο για εμβολιασμό δέντρων ( πληροφορίες στο τηλ. 697 39 35 484 )
Ο πολλαπλασιασμός της πορτοκαλιάς γίνεται εύκολα και με τμήματα βλαστού (μοσχεύματα) μήκους 15-20 εκατοστών που παίρνουμε από υγιείς δυνατούς βλαστούς της πορτοκαλιάς την περίοδο της άνοιξης, και φυτεύουμε σε γλαστράκια φυτωρίου που διατηρούμε σε δροσερό και φωτεινό σημείο.
Αν δοκιμάσουμε να πολλαπλασιάσουμε την πορτοκαλιά με σπόρο, δεν θα μας δώσει δενδρύλλιο που να κάνει καρπούς ίδιας ποικιλίας με τον σπόρο που φυτέψαμε και θα πρέπει να τα εμβολιάσουμε με την επιθυμητή ποικιλία πορτοκαλιάς.
H πορτοκαλιά εμφανίζει διάφορα προβλήματα όπως κιτρίνισμα στα φύλλα, πτώση των ανθών, πτώση των καρπών μαύρισμα στα φύλλα και τους καρπούς.
Ας δούμε λοιπόν παρακάτω τις αιτίες που προκαλούν αυτά τα προβλήματα για να μπορέσουμε να τα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά.
Το κιτρίνισμα των φύλλων της πορτοκαλιάς μπορεί να εμφανιστεί σε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας αλλά κα σε συνθήκες ξηρασίας ειδικά αν οι πορτοκαλιές έχουν μείνει απότιστες. Επίσης, τα φύλλα της πορτοκαλιάς παίρνουν κίτρινο χρώμα σε περίπτωση έλλειψη θρεπτικών στοιχείων όπως αζώτου, σιδήρου, ψευδαργύρου και μαγνησίου και θα πρέπει να προσθέσουμε κατάλληλο λίπασμα.
Tα άνθη της πορτοκαλιάς πέφτουν σε συνθήκες υπερβολικής υγρασίας ή αν προσθέσουμε μεγάλες ποσότητες λιπάσματος αζώτου. Επίσης, αν οι πορτοκαλιές είναι εκτεθειμένες σε δυνατούς ανέμους, βοριάδες ή νοτιάδες, τότε μπορεί να πέσουν ή να καούν τα άνθη τους.
Είναι πολύ συχνό φαινόμενο το μαύρισμα των φύλλων και των καρπών της πορτοκαλιάς λόγω του μύκητα της καπνιάς που αναπτύσσεται πάνω σε μελιτώματα από έντομα όπως η μελίγκρα (αφίδες), ο αλευρώδης της λεμονιάς, η ψώρα των φυτών (κοκκοειδή) και τον ψευδόκοκκο (βαμβακάδα).
Για να αντιμετωπίσουμε το μαύρισμα στα φύλλα και στους καρπούς της πορτοκαλιάς, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα έντομα που το προκαλούν με σκευάσματα χαλκού https://www.ellagret.gr/el/component/eshop/catalog/item/fitoprostateitika-pro%CE%AAonta/5-halkoiha-mikitoktona/61-metallikos-halkos-50%25-bb-%28se-morfi-idrokseidioi-toi-halkoi%29.html# θερινό λάδι ( https://agroza.gr/product/pulifol/ ) και εντομοκτόνων https://www.cropscience.bayer.gr/Products/Crop-Protection/Insecticides/Movento-150-OD.aspxπου προμηθευόμαστε από γεωπονικά καταστήματα.http://www.crestagro.gr
Η πτώση των καρπών της πορτοκαλιάς οφείλεται σε έλλειψη νερού τους καλοκαιρινούς μήνες, σε υπερβολική λίπανση με λίπασμα αζώτου, σε έντονη παγωνιά και χαλάζι καθώς και σε προσβολή από το έντομο της μύγας της Μεσογείου.
Κατάλληλη εποχή για να συγκομίσουμε τα ώριμα πορτοκάλια είναι όταν αποκτήσουν πορτοκαλί χρώμα και έχουν γλυκάνει καθώς διαθέτουν επαρκή περιεκτικότητα σε σάκχαρα. Για καλύτερη συντήρηση και αποθήκευση των πορτοκαλιών, τα διατηρούμε στο ψυγείο μέσα σε νάιλον σακούλα.